Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili M. Sezgin Tanrıkulu Türkiye’de bulunan refakatsiz mülteci çocukların korunmasından devletin sorumlu olduğunu hatırlatarak sorunun çözüm yollarının belirlenmesi için meclis araştırması istedi.
Tanrıkulu araştırma önergesinin gerekçesinde sorunun ne derece kapsamlı olduğunu anlattı.
Veri eksikliği
Resmi verilerin yeterli bilgiyi içermediğini vurgulayan Tanrıkulu Türkiye’ye gelen refakatsiz çocukların akıbetinin de belirsiz olduğunu söyledi.
“Türkiye’de halen 1 milyon 500 bini aşkın geçici koruma statüsü almış (18 yaş altı) Suriyeli sığınmacı çocuk yaşamaktadır.
“Resmi verilere göre çocuklardan 120 bine yakını aileleriyle birlikte 25 ilde oluşturulan geçici barınma merkezlerinde yaşamaktadır.
“Türkiye’ye kaçak yollardan giren ve kayıt altına alınmayanların sayısı ise net olarak bilinmemektedir.
“Refakatsiz çocukların yasadışı yollarla Avrupa’ya geçmek için Türkiye’deki resmi kayıt sistemine girmeden insan kaçakçıları ile temas eden çocukların hedeflerine ulaşıp ulaşmadıkları, halen hayatta olup olmadıkları ise bilinmemektedir.”
Mevzuatın yetersizliği
Tanrıkulu Türkiye’deki mevzuat hakkında bilgi verdi ve yetersizliğini belirtti. Başka ülkelere geçmek isteyen refakatsiz çocukların çocuk işçiliğinden cinsel istismara kadar birçok hak ihlaline uğradığının altını çizdi.
“Yasal düzenlemelere göre, Türkiye’ye sığınan ailelerini kaybetmiş refakatsiz çocuklar yakınlarına ‘vasi atama’ suretiyle ya da sığınmacı bir ailenin denetim ve kontrolüne verilmektedir.
“Yanlarında yakınları olmayan, ailesini yitirmiş vasi atanacak bir yakını olmayan refakatsiz çocuklar ise Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na bağlı yurtlara yerleştirilmektedir. Aynı biçimde (örneğin deniz kazalarında) anne ve babasını kaybeden çocuklar da devlet korumasına verilmektedir. Bu durumda refakatsiz çocukların kayıtları bulundukları illerde yapılmaktadır.
“Mülteci mevzuatı ve Çocuk Koruma Kanunu’nun 6. maddesi gereği refakatsiz çocukların, ‘yurtta kalmayı istememe’ gibi bir hakkı bulunmamaktadır."
“Akıbetleri belirsiz”
Ancak, devlet koruması için yurtlara yerleştirilen ya da vasi atanarak yakınlarının yanına verilen refakatsiz çocuklar kimi zaman şiddete maruz kaldıkları, kimi zaman da Avrupa ülkelerine geçmek istedikleri için ya da ailelerini bulmak veya para kazanmak gibi gerekçelerle kaldıkları yerlerden ayrılabilmektedir.
“Bu çocuklar, çoğunlukla büyük kentlerde hayatta kalmaya, barınmaya, karınlarını doyurmaya çalışmaktadır.
“Yasal güvencesi olmayan, devlet eliyle korunmayan bu refakatsiz çocukların, fuhuşa, ağır şartlar altında çocuk işçiliğine, uyuşturucu ticaretine sürüklenip sürüklenmediği ya da organ mafyasının eline düşüp düşmediği bilinmemektedir.
“Herhangi bir biçimde Türkiye’ye girerken kayıt sistemine giren çocukların dışında, yasadışı yollarla Türkiye’ye giren çocukların durumu da aynı belirsizlikleri içermektedir.”
Önergede mülteci çocukların sayısının ve yerlerinin belirlenerek tüm bu olumsuzluklardan korunması; yeterli ve gerekli barınma koşullarına sahip olması; beslenme, eğitim, sağlık hizmetlerinden yararlanması için etkili ve sürekli önlemlerin alınarak olası çözüm yollarının belirlenmesi için meclis araştırması istendi.
Europol verileri
Europol’ün Şubat 2016 verilerine göre, son iki yılda 10 binden fazla mülteci çocuk Avrupa ülkelerine geldikten sonra kayboldu
